Wydrukuj tę stronę

Mikrobiom jelitowy a ryzyko otyłości i cukrzycy: aktualny stan wiedzy

Powszechnie wiadomo, że ryzyko chorób przewlekłych, w tym otyłości i cukrzycy typu 2, zależy od czynników genetycznych i środowiskowych. Mniej znana jest rola genów zawartych w ludzkim mikrobiomie.

Począwszy od urodzenia ciało człowieka kolonizowane jest przez mikroorganizmy. W okresie dorosłości łączna liczba genów tych mikroorganizmów jest wyższa 250-800 krotnie od liczby genów ludzkich.

Geny mikrobiomu warunkują syntezę protein, w tym hormonów, neurotransmiterów i czynników zapalenia, które przedostają się do krążenia i wpływają na stan zdrowia człowieka.

mikrobiom jelitowy a ryzyko otyłosci vegamedicaW odniesieniu do otyłości, należy pamiętać, że waga nie zależy od ilości kalorii spożytych, ale wchłoniętych. Mikrobiom jelitowy wpływa na absorpcję poprzez sekrecję enzymów rozkładających polisacharydy nietrawione przez ludzkie enzymy.

90% bakterii jelitowych należy do typów Bacteroidetes i Firmicutes, u osób otyłych jest relatywnie więcej  Firmicutes (sprzyjających rozkładowi i absorpcji węglowodanów), podobnie jak u zwierząt doświadczalnych na diecie bogatotłuszczowej. Eksperymenty potwierdzają, że ingerencja we florę bakteryjną ma wpływ na wagę u myszy.

W przypadku cukrzycy typu 2, oprócz wchłaniania węglowodanów odgrywają rolę inne czynniki. Przewaga Firmicutes wiąże  się ze zwiększeniem syntezy kwasu octowego a zmniejszeniem wytwarzania kwasu masłowego, co sprzyja insulinooporności i produkcji w żołądku greliny stymulującej apetyt.

Dla rozwoju otyłości i cukrzycy typu 2 znaczenie ma też związany z nieprawidłowościami mikrobiomu przewlekły stan zapalny w obrębie jelit  prowadzący do wchłaniania endotoksyn, aktywacji mechanizmów immunologicznych, oporności na insulinę i wzrostu wagi.

Powyższe obserwacje nie mają do tej pory udowodnionego w badaniach interwencyjnych związku przyczynowego. Wyodrębnienie szczególnej przyczynowej roli mikrobiomu w rozwoju różnych chorób jest trudne, ze względu na wzajemne wielokierunkowe oddziaływanie genów ludzkich, genów mikroorganizmów i diety. Pomocne będą nowetechnologie, zwłaszcza sekwencjonowania kwasów nukleinowych.

Minione 50 lat w nauce przyniosło bardzo wiele w zakresie poznania modyfikowalnych czynników ryzyka otyłości i cukrzycy typu 2. W ostatniej dekadzie odkryto, że być może zaburzenia mikrobiomu są spośród nich najważniejsze.

 

Anthony L. Komaroff. The Microbiome and Risk for Obesity and Diabetes. JAMA 2017;317(4):355-356
Opracowano na podstawie: JAMA, 24 stycznia 2017