Main Menu

Antybiotykooporność - czynniki rozwoju, epidemiologia, możliwe rozwiązania

Odkrycie i rozwój antybiotyków jest uważany za jeden z najważniejszych postępów współczesnej nauki - antybiotyki ocaliły życie milionom istnień ludzkich. Jednak oporność bakterii na antybiotyki (antimicrobial resistance, AMR) zagraża temu postępowi oraz stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia społeczeństwa.

 

Na łamach JAMA w artykule z cyklu "Special Communication" przedstawiono czynniki związane z AMR, mechanizmy oporności bakteryjnej, jej wpływ na praktykę kliniczną, wysiłki dotyczące minimalizacji AMR, a także badania biomedyczne będące reakcją na to zjawisko.

antybiotykoopornosc vegamedicaW USA organizmy oporne na antybiotyki powodują ponad 2 miliony zakażeń i są związane z około 23 000 zgonów każdego roku. Ekonomiczne koszty AMR w USA szacuje się na 20 mld $ rocznie. Pełen globalny efekt AMR jest trudniejszy do oszacowania, ponieważ dane epidemiologiczne są niewystarczające dla wielu regionów świata.

Badacze zauważają, że wzrost AMR jest powodowany przez zbiór różnorodnych czynników

Przede wszystkim jest to nieracjonalna antybiotykoterapia. Problem dotyczy zarówno leczenia szpitalnego, jak i ambulatoryjnego. Dane wskazują, że ok. 13% wizyt ambulatoryjnych wiąże się z przepisaniem antybiotyku, z czego 30% niepotrzebnie. Istotnym problemem jest reklama i sprzedaż antybiotyków bez przepisu lekarza (poza Europą i USA 1/5 stosowanych antybiotyków).

Kolejną kwestią, ilościowo największą jest stosowanie antybiotyków poza sektorem opieki zdrowotnej - rolnictwo, przemysł spożywczy, hodowla zwierząt - 80% łącznego zużycia antybiotyków w USA, z czego większość dodawana do paszy dla przyrostu wagi, a nie zapobiegania i leczenia chorób).

W Europie wprowadzono zakazy takiego postępowania, w USA regulacje FDA wymagają m.in sprawozdań o tego typu zużyciu antybiotyków. 

Problem AMR pogłębia niewystarczająca zachęta ekonomiczna dla prac nad nowymi lekami przeciwdrobnoustrojowymi. Mnogość mechanizmów AMR, w tym oporność bakterii Gram - ujemnych na karbapenemy i kolistynę, jest największym klinicznym wyzwaniem. Problemem związanym z AMR są częste wczesne powikłania związane z empirycznym stosowaniem antybiotyków, na które patogeny są odporne, w zapaleniach płuc czy dróg moczowych. Również empiryczne stosowanie antybiotyków w profilaktyce okołooperacyjnej jest w przypadku oporności coraz częstszą przyczyną sepsy.

Ponieważ rozwój oporności na antybiotyki jest nieunikniony, konieczne jest opracowanie innowacyjnych rozwiązań. Dotyczą one badań na nowymi antybiotykami (np. stosowanie technologii iChip - mikroczipu służącego do hodowli i do izolacji nowych gatunków bakterii), szczepionkami, przeciwciałami monoklonalnymi czy wrodzonymi modulatorami immunologicznymi. W kręgu zainteresowań pozostają techniki dotyczące samych bakterii i środowiska bakteryjnego, takie jak przeszczepianie mikrobiomu jelitowego czy też wykorzystywanie właściwości bakteriofagów, a także strategie przeciwko czynnikom wirulencji, jak np. sekrecja inhibitorów blokujących czynniki wirulencji Pseudomonas.

 

Priorytetem powinno być wprowadzenie szybkiej diagnostyki mikrobiologicznej pozwalającej na wykrycie AMR i dobór odpowiedniego leczenia. 

 

AMR to poważne wyzwania dla opieki zdrowotnej. Modyfikacja w stosowaniu antybiotyków, interwencje w zakresie zdrowia publicznego w połączeniu z nowymi strategiami przeciwbakteryjnych, mogą pomóc złagodzić skutki wielolekowej oporności w przyszłości. Działania muszą być przeprowadzone na różnych płaszczyznach, zarówno w zakresie edukacji społeczeństwa, lekarzy, jak i na etapie badań naukowych oraz pracach nad programami rządowymi.

 

Hilary D. Marston i wsp. Antimicrobisal Resistance. JAMA. 2016;316(11):1193-1204
Na podstawie JAMA, 20 września 2016
Telefony kontaktowetel. (0−22) 632−15−14,
tel. (0−22) 632−16−14
Napisz do nasvegamedica@vegamedica.pl

ul. Szymczaka 5
wejście z rogu
ul. Kasprzaka i Bema